Maand: januari 2010

We kunnen onze werkelijkheid niet overstijgen en er van buiten tegenaan kijken.

Kanttekeningen bij optimisme over exponentiële groei: wat volgens mij ook gebeurt, is dat er steeds nieuwe onvoorziene richtingen worden ingeslagen, die zich deels ontwikkelen uit het ge- of misbruik van de bestaande technologieën. Ik weet niet hoe je dat kan meenemen in je rekensommen voor de toekomst. Nog daargelaten welke andere stromen er van invloed kunnen en zullen zijn op het verloop van de geschiedenis. Dat ‘domme’ universum kan ons intellect net zo makkelijk in de kiem smoren.

Niet meer bij de tijd, erop vooruit lopen; als achter je rug de actualiteit een bocht neemt, sta je op een doodlopende weg. We moeten die toekomst zelf maken, heel veel en steeds meer mensen tegelijk met kleine stapjes. Met grote stappen snel thuis is met een been in je zelf gegraven graf. Vergeet niet het inzicht dat niemand meer alles weet, dus hoe kan je dan in je eentje de toekomst voorspellen? Er zijn velen die iets voorzien, of beter nog die nieuwe technologie werkzaam maken en een ongekende wereld bewerkstelligen.

Leven we momenteel niet in de toekomst? Beschrijf die maar eens en je komt snel genoeg tot de conclusie dat het een Utopia is, een droom voor enkelen, een nachtmerrie voor velen. Heel veel energie wordt verbruikt voor winstmaximalisatie, niet zelden onlosmakelijk verbonden met massavernietiging. Zoals Archimedes door een Romeins legionair werd gedood, kunnen de genieën van vandaag omgelegd worden, per ongeluk door een wanhopige loser, of opzettelijk door een koelbloedige hitman.

Wetenschappelijk schijnt de (uiterste) grens voor ‘infantiele amnesie’ op twee jaar te liggen; tot die tijd is het hoogst onwaarschijnlijk dat men iets opgeslagen kan hebben in het geheugen. Al vaker heb ik mensen gehoord die zeker wisten dat ze zich iets konden herinneren van voor die tijd, maar herinneringen worden makkelijk aangepraat en geïnternaliseerd (ook wetenschappelijk aangetoond). Op die leeftijd heb je toch al weinig besef van jezelf en je omgeving, en zijn de opgedane indrukken moeilijk in de tijd te plaatsen. Ik meende lange tijd zeker te weten dat ik nog wist hoe ik ooit bij mijn overgrootvader op schoot zat, in de kamer van onze nieuw betrokken woning. Maar hij is overleden toen ik anderhalf was, wat die herinnering erg twijfelachtig maakt. Mogelijk heb ik het uit de verhalen die mij over hem verteld zijn en deze vermengd met andere gebeurtenissen van wat later.
Ik heb herinneringen, vooral beelden en sferen, waar geen gedachten in woorden aan vast zitten, uit mijn jeugd die ik kan plaatsen binnen een tijdsbestek van enkele jaren. We woonden toen vijf jaar lang op de onderste verdieping van een flat, met tuin en kelder. Ik ging er uiteindelijk voor het eerst naar de kleuterschool. Ik was nog geen een toen ik er kwam en nog geen zes toen ik er weg ging. Zeker drie jaren ervan zijn in mijn geheugen gegrift.

Als we alleen op onze zintuigen (en ons geheugen) vertrouwen, leven we snel genoeg terug in de prehistorie. Vandaar mijn fascinatie voor hoe de mens zijn bereik heeft vergroot, met de verbeelding als drijvende kracht en de ratio als principe. De systemen, machines en apparaten die ons zodoende ter beschikking staan om het universum in alle dimensies te verkennen. Daarom alleen al zou ik onsterfelijk willen zijn; de ontrafeling van de werkelijkheid zou uiteindelijk wel eens een onmenselijk drama blijken te kunnen zijn.

De vakantie (van schoolgaanden en baanwerkers) zit erop, de koude houdt aan, we beginnen gewoon opnieuw.