Piet Klijsen

Wetenschappelijk schijnt de (uiterste) grens voor ‘infantiele amnesie’ op twee jaar te liggen; tot die tijd is het hoogst onwaarschijnlijk dat men iets opgeslagen kan hebben in het geheugen. Al vaker heb ik mensen gehoord die zeker wisten dat ze zich iets konden herinneren van voor die tijd, maar herinneringen worden makkelijk aangepraat en geïnternaliseerd (ook wetenschappelijk aangetoond). Op die leeftijd heb je toch al weinig besef van jezelf en je omgeving, en zijn de opgedane indrukken moeilijk in de tijd te plaatsen. Ik meende lange tijd zeker te weten dat ik nog wist hoe ik ooit bij mijn overgrootvader op schoot zat, in de kamer van onze nieuw betrokken woning. Maar hij is overleden toen ik anderhalf was, wat die herinnering erg twijfelachtig maakt. Mogelijk heb ik het uit de verhalen die mij over hem verteld zijn en deze vermengd met andere gebeurtenissen van wat later.
Ik heb herinneringen, vooral beelden en sferen, waar geen gedachten in woorden aan vast zitten, uit mijn jeugd die ik kan plaatsen binnen een tijdsbestek van enkele jaren. We woonden toen vijf jaar lang op de onderste verdieping van een flat, met tuin en kelder. Ik ging er uiteindelijk voor het eerst naar de kleuterschool. Ik was nog geen een toen ik er kwam en nog geen zes toen ik er weg ging. Zeker drie jaren ervan zijn in mijn geheugen gegrift.

Als we alleen op onze zintuigen (en ons geheugen) vertrouwen, leven we snel genoeg terug in de prehistorie. Vandaar mijn fascinatie voor hoe de mens zijn bereik heeft vergroot, met de verbeelding als drijvende kracht en de ratio als principe. De systemen, machines en apparaten die ons zodoende ter beschikking staan om het universum in alle dimensies te verkennen. Daarom alleen al zou ik onsterfelijk willen zijn; de ontrafeling van de werkelijkheid zou uiteindelijk wel eens een onmenselijk drama blijken te kunnen zijn.

De vakantie (van schoolgaanden en baanwerkers) zit erop, de koude houdt aan, we beginnen gewoon opnieuw.

Ik hoorde laatst iets over een wiskundige die wist dat het gebied in de hersenen, dat bij het linkerbeen hoort, vlakbij het gebied voor lustgevoelens ligt. Bij amputatie kan het voorkomen dat het corresponderende hersendeel een tak van een nabijgelegen gebied overneemt. Zo trouwde hij vrouwen (na het overlijden van de een, een andere) van wie het linkerbeen was afgezet, want die zouden een grotere sexdrive hebben. 
En nu las ik dit: neurowetenschapper V.S. Ramachandran bericht over iemand wiens been geamputeerd was en die orgasmes kreeg in zijn fantoomvoet (1998: 36-37). “De geslachtsdelen liggen net naast de voet op de lichaamskaart van de hersenen”, schrijft hij, en hij oppert dat dit feit de voetfetisjen kan verklaren. (Maar ook gewoon een voetmassage doet al wonderen…)

Ik had nuttig hout en hout voor de sier: mooie stukken waarvoor ik (vooralsnog) geen praktische toepassing voor had, die misschien een verheven doel wachtten. Er was ook herinnerhout, materiaal met een geschiedenis. Het meeste is weg, al herinner ik me bepaalde delen nog en de ermee verbonden historie. Die gaan verloren als ik ze niet anderszins vastleg. Is het beter zo, vergeven en vergeten?

Er zijn ideeën, maar ook realiteitszin, die me noopt eerst mijn broodwinning in de toekomst veilig te stellen (voor zover mogelijk). Datzelfde besef doet me nu besluiten; het is tijd het moede hoofd te rusten te leggen. Ik zal uitweiden, als het je belieft. 

Ik ben een amateur, een liefhebber en doe het liefst niet iets om geld, maar vanuit de passie voor het onderwerp. Die heeft echter te lijden onder mijn andere emoties en het besef dat er toch ook brood op de plank moet. Zo zou ik nog altijd graag werken aan een webstek met daarop de hele verzameling al dan niet uitgewerkte ideeen, uitspattingen, opwellingen, producties, interacties van mijzelf en mijn zielsverwanten. We waren al een beetje begonnen indertijd, herinner je je nog? Een wezenlijke kwestie is daarbij hoe orde in de chaos te houden, zonder deze teniet te doen, want anarchie moet (ergens) voorop staan. Ik kreeg de grootmeesters niet mee, had niet de overtuigingskracht.

Dus eind vorige eeuw waren de voortekenen er, dat het leven in luilekkerland niet lang meer zou kunnen duren. Toen had je in het geweer moeten komen, je moeten wapenen voor de huidige oorlog, waardoor je nu in de loopgraven dient. In die beeldspraak zit ik misschien in de aanvoerlijnen; toch ook niet op tijd wakker geworden? Ik zie mijzelf ook als een dwaler, een zoeker, en, in de traditie van verre voorvaderen, een landarbeider, afhankelijk van het seizoenswerk. Ik had beter kunnen weten.
‘Duurkoop wordt ook waardeloos’? Ik wens mijzelf voor te houden dat ik tenminste de helft van de tijd niet de onprettige stoorzender uithang, die overal kritiek op heeft en het meeste gedoe volkomen onzin vindt. Ja, ik ben overal mijzelf, thuis, op het werk, bij familie en vrienden – en verder kom ik nergens.
Ik heb onlangs gelezen dat grote spelers op het internet onderzoek gaan doen naar de emoties die leven onder met name de grote aantallen bloggers op het internet, met geen ander doel – zeggen ze? – dan daarmee de markt te kunnen sturen voor afzet van nog meer troep directer op de klant gericht. Het is al slecht gesteld met privacy en beveiliging van persoonsgegevens, maar de naïviteit van veel mensen speelt de wolven en haaien in de kaart. ‘Daar moet iets aan gedaan worden’, dacht ik, ‘het zou goed zijn als er heel veel bloggers komen die verwarring weten te zaaien en daar liefst nog in bijgestaan worden door wizards die creatief zijn met het barricades opwerpen tegen dit gebruik van het web voor eigen gewin’. Onzinnig, want in de ‘waarachtige’ wereld spelen er schrijnender zaken en vanuit de ruimte en tijd bezien is heel het menselijk gewoel hooguit stof dat even opwaait. 

En dat besef weet ik niet in mijn voordeel te gebruiken anders dan als excuus. Ik sluit af bij de klanken van ‘Secret Girl’ – ze roept iets…

Mijn god is puur menselijk, van “ik ben een god in ’t diepst van mijn gedachten”, het hemelse dat uit het denken van de mens kan ontspruiten. Op het moment dat die inspiratie als universele god uitgedragen werd en door groepen mensen bevestigd – d.m.v. communicatie – was het een andere god, die van de boeken, buiten en boven de mens geplaatst, die ons zelfs tot slaaf moest maken van een belachelijk idee, een wapen voor het kwaad, een schofterig bedrog dat onrecht doet zegevieren.
Communicatie is in handen van the professionals een verraderlijk en dodelijk gif, voor de massamoordenaar, als een epidemie. Je zou er duivelaanbidder voor worden, als we het al niet zijn, omdat we doen wat die kankergod verboden heeft: moorden, stelen, overspel plegen, schijt hebben aan je ouders en aan die god, werken op de zevende dag, talloze goden aanbidden, anderen valselijk door het slijk halen en begeren wat zij hebben.Het is voor eeuwen hetzelfde liedje. Ik denk niet dat er veel veranderd is. Ook bij de jeugd niet, al is er meer dan ooit onderzoek naar gedaan. Grote broer is omnipotent en omnipresent. Alles is geclassificeerd, in een hokje gestopt en gelabeld; de mensheid in een spreadsheet, gekoppeld aan een database, alle mogelijkheden gescript, het virtuele loopt op de werkelijkheid (voor)uit.

In de mode, in the mood, moody blues: ik las een (mij) treffende beschrijving van de depressie. 
“Wie begint met nadenken, schrijft Rogi Wieg (Kameraad scheermes, 2003), ziet vooral de vergankelijkheid in de zomer, lente, winter en herfst. En het realisme van de vergankelijkheid begint te snijden in de ziel, maakt het relatieve nog relatiever. De depressie komt, want wie steeds maar het relatieve ziet, vergeet ijverig te zijn, vergeet te bouwen aan een bestaan, beschouwt normen en waarden als onbelangrijk. Het relatieve maakt de gevoelige mens slordig en gemakzuchtig. En dan begint de spiraal naar beneden. Wanneer je eindelijk depressief geworden bent, besef je dat je depressie een ontstellende vorm van tijdverlies is. En daar word je nog gedeprimeerder van.” 
Wee mij!